Đề bài: Soạn bài Tôi đi học của Thanh Tịnh
Bài làm
Câu 1. Những gì đã gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên? Đọc toàn bộ truyện ngắn, em thấy những kỉ niệm này được nhà văn diễn tả theo trình tự như thế nào?
Những điều đã gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên là: sự chuyển biến thay đổi của đất trời vào cuối thu, hình ảnh những em nhỏ nhút nhát, rụt rè lần đầu tiên bước vào trường.
Những kỉ niệm này được nhà văn hồi tưởng và diễn tả theo trình tự thời gian từ khi nhân vật cùng mẹ đi trên con đường thân quen đến trường, đến khi đợi được gọi đến tên của mình vào lớp và sau khi đã ngồi vào chỗ của mình để đón giờ học đầu tiên bắt đầu.
Câu 2. Tìm những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” khi cùng mẹ đi trên đường tới trường, khi nghe gọi tên và phải rời bàn tay mẹ cùng các bạn đi vào lớp, khi ngồi trong lớp đón giờ học đầu tiên.
Khi tác giả cùng mẹ đi trên con đường tới trường: cảnh vật xung quanh, con đường vốn vẫn rất quen thuộc với tác giả nhưng lần này lại khiến tác giả cảm thấy lạ lẫm. Tác giả cảm thấy trang trọng với bộ quần áo và những quyển vở mới ở trên tay. Khi bước vào trường, “tôi” nhận thấy sân trường sân trường hôm nay đông đúc, náo nhiệt, dày đặc cả người, ai ai cũng ăn mặc trang trọng, sạch sẽ, tinh tươm gương mặt vui tươi, sáng sủa. Ngôi trường thì bỗng trở nên xinh xắn, oai nghiêm, khác thường, khiến tác giả cảm thấy nhỏ bé vô cùng.
Khi “tôi” đợi nghe gọi tế và rời bàn tay của mẹ để bước vào lớp: “tôi” hồi hộp chờ đợi tên mình được gọi, đến khi được gọi thì “tôi tự nhiên giật mình và lúng túng”. “Tôi” cảm thấy sợ khi phải rời xa vòng tay của mẹ, òa khóc nức nở và sợ hãi khi bước vào một thế giới khác và xa vòng tay của mẹ.
Khi ngồi trong lớp đón giờ học đầu tiên: “Tôi” cảm thấy vừa xa lạ vừa gần gũi với cảnh vật, với các bạn, vừa ngỡ ngàng lại cũng thích thú khi bước vào giờ học đầu tiên.
Câu 3. Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ của những người lớn (ông đốc, thầy giáo đón nhận học trò mới, các phụ huynh) đối với các em bé lần đầu đi học?
Qua thái độ và cử chỉ đối với những em bé lần đầu tiên tới trường, có thể thấy ông đốc là một người nhân hậu, có lòng bao dung.
Thầy giáo đón nhận học trò mới cũng là một người vui tính, thân thiện và giàu tình yêu thương.
Các vị phụ huynh thì cũng náo nức, hồi hộp chuẩn bị chu đáo cho con em mình buổi tự trường đầu tiên, tham gia đầy đủ buổi lễ trang trọng, thiêng liêng này.
Tấm lòng của những ông đốc, người thầy và các vị phụ huynh đã cho thấy tấm lòng yêu thương, sự trách nhiệm của nhà trường đối với gia đình và các thế hệ mầm non tương lai.
Câu 4. Hãy tìm và phân tích các hình ảnh so sánh được nhà văn sử dụng trong truyện ngắn.
Một số hình ảnh so sánh được nhà văn sử dụng trong truyện ngắn là:
“Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa mỉm cười giữa bầu trời quang đãng”. Tác giả đã so sánh cảm xúc buổi đầu tiên tựu trường của mình trong sáng và rạng rỡ như những cành hoa giữa bầu trời trong sáng. Tác giả cảm nhận được sự thiêng liêng của việc đến trường và thấy yêu thích, trân trọng những cảm xúc ấy, thấy nó trong sáng và đáng quý giữa đất trời rộng mở.
“Ý nghĩa ấy thoáng qua trong trí óc tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi”. Cách so sánh đã diễn tả cảm xúc và tâm trạng của nhân vật “tôi” nhẹ nhàng và đầy tình cảm khiến tác giả ấn tượng không quên được ngày đầu tiên đến trường của mình.
“Họ như con chim con đứng trên bờ tổ, nhìn quàng trời rộng muốn bay nhưng còn ngập ngừng e sợ. Họ thèm vụng và ước ao thầm được như những người học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ”. Cách so sánh các em bé với những chú chim non nớt đứng trên bờ tổ muốn bay nhưng lại rụt rè e sợ không dám đập cánh, cảm thấy xa lạ, bỡ ngỡ trước mọi cảnh vật và con người trong ngôi trường rộng lớn. Cách miêu tả này đã nói lên rất đúng những cảm xúc ban đầu đầy sợ sệt, lo lắng và bỡ ngỡ của những em học sinh trong lần đầu đến trường.
Câu 5. Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn này. Sức cuốn hút của tác phẩm, theo em, được tạo nên từ đâu?
Truyện được viết theo dòng hồi tưởng của tác giả, từ thực tại ngày tựu trường về buổi đầu “tôi” đi học. Các sự việc được miêu tả thuật lại theo tiến trình của thời gian.
Truyện có sự kết hợp hài hòa khéo kéo của các bút pháp trữ tình, tự sự và miêu tả khéo léo, tinh tế, thể hiện được những cảm xúc và tâm trạng của những em bé trong buổi đầu đến trường.
Cách xây dựng tình huống truyện là sự kiện lần đầu “tôi” đến trường và từ tình huống đó cho thấy được tình cảm, sự quan tâm của người lớn dành cho những em bé khi cắp sách đến trường.
